همانطور که میدانید بر طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی و شرع، حق طلاق به دست مرد است. اما مرد می تواند اجرای حق خود در طلاق را به همسرش یا هر شخص دیگری وکالت دهد. و این توضیح ساده اصطلاح حق طلاق زن است.
نکته: اگر زوج (مرد) به زوجه (زن) وکالتنامه بلا عزل طلاق داده باشد حق طلاق مرد هنوز پابرجا است و شوهر هم می تواند برای طلاق از طرف مرد اقدام کند.
وکالت حق طلاق یا همان گرفتن حق طلاق به دو صورت است:
- اول این که به صورت شرط ضمن عقد در سند ازدواج نوشته شود
- دوم این که زوج (مرد) به یکی از دفاتر اسناد رسمی مراجعه می کند و وکالت در طلاق به همسرش یا دیگری بدهد .اگر زوج خارج از کشور باشد می تواند به سفارت یا کنسولگری ایران مراجعه کند و حق طلاق را به هر کس که تمایل داشته باشد اعطا کند. اما مورد شایع این است که مرد به همسرش وکالت در طلاق می دهد. ولی همانطور که گفته شد زوج می تواند این وکالت طلاق را به هر کس که بخواهد فرضاً پدرش ، دوستش و یا همسرش واگذار کند. کما اینکه زوجه هم میتواند برای طلاق به هر شخصی صلاح بداند وکالت بدهد.
داشتن حق طلاق و گرفتن مهریه
آنچه که در حق طلاق برای زن اهمیت دارد حدود اختیارات است. به عنوان مثال مرد می تواند از سر دفتر بخواهد که در وکالت قید کند طلاق در قبال بذل (بخشیدن) تمام مهریه باشد و یا نه می تواند وکالت در طلاق را با بذل هر مقدار از مهریه یا غیر آن قرار دهد.
لذا در خصوص این پرسش که اگر حق طلاق با زن باشد مهریه تعلق می گیرد؟ باید گفت که بستگی به حدود اختیارات وکیل در وکالت زن در طلاق دارد. به عبارت دیگر متن وکالت طلاق مهم است.
وکالت برای طلاق اگر در ضمن عقد نکاح (سند ازدواج) شرط شده باشد، غیر قابل عزل از جانب مرد می باشد و اگر اعطای وکالت در طلاق در دفترخانه داده شده باشد می تواند بلا عزل و یا قابل عزل و یا مدت دار باشد که همه این موارد بستگی به مرد دارد که چه نوع وکالت در طلاق بخواهد اعطا کند.
مزایای حق طلاق برای زن
اگر حق طلاق با زن باشد، بدون نیاز به حضور شوهر در تمام مراحل و از طریق وکیل دادگستری می تواند با طلاق توافقی، به راحتی طلاق بگیرد. برای اطلاع بیشتر در خصوص مراحل طلاق با داشتن حق طلاق را روی لینک آبی رنگ کلیک نمایید یا با ما تماس بگیرید.
به این صورت که مثلا اگر حق طلاق به زن داده شده باشد وکیل شوهر در مراجعه به وکیل دادگستری و امضا وکالتنامه اعطای وکالت و طی مراحل طلاق یا حدود مندرجات و اختیارات وکالتنامه محضری طلاق است.
پرسش دیگر اینکه آیا زن هم می تواند وکالت را به شوهر خود بدهد؟ (حق طلاق به مرد) یعنی عکس آنچه که در بالا گفته شد. در این مورد نیز مشکل حقوقی و قضایی وجود ندارد و زن می تواند با مراجعه به یکی از دفاتر اسناد رسمی به شوهر وکالت برای گرفتن وکیل به جهت مطلقه نمودن خود از قید زوجیت با وکالت بذل تمام یا قسمتی از مهریه را بدهد.
اگر چه که این وکالت کم دیده می شود ولی منع قانونی ندارد ولی مشکل این وکالت نامه ها که زوج، وکیل زوجه می شود، آزمایش بارداری یا بکارت است. که باز هم نیازمند حضور زوجه برای آزمایش بارداری و یا تست بکارت می باشد. معمولا این نوع وکالت زن در طلاق به شوهر یا شخص دیگر در مواردی است که زن خارج از کشور است. زوجه به سفارت ایران در کشور محل اقامت مراجعه می کند و وکالت برای طلاق تنظیم میکند.
در این مورد ابتدا به سامانه میخک مراجعه می شود. توصیه میکنیم که زوجه وقتی که می خواهد اصل مدارک و وکالتنامه طلاق را به ایران ارسال کند یک تست بارداری به زبان انگلیسی هم برای شخص مورد نظر در ایران پست کند، عزیزان خارج از کشور می توانند به وکلای مجرب گروه پارسای وکالت بدهند.
چرا وقتی وکالت برای طلاق را داریم باید وکیل دادگستری داشته باشیم ؟
این را میدانیم که هرکسی می تواند برای امور حقوقی و اداری به دیگری وکالت محضری بدهد ولی وکالت در دادگاه مستلزم داشتن پروانه وکالت و تخصص است و اینگونه نیست که هر کس بتواند با اخذ وکالت در دفتر خانه از دیگری به جای او در دادگاه وکالت کند .
لزوما می بایستی وکالت به وکیل صلاحیت دار دارای پروانه وکالت باشد از این رو وقتی مثلا زن از شوهر وکالتنامه به طلاق دارد در واقع وکالت دارد که برای او وکیل دادگستری انتخاب کند.
اما خود زوجه میتواند وکیل نداشته باشد چون اساسا داشتن وکیل اختیاری است ولی به کرات زوجه با وکالت برای طلاق به دفتر وکالت گروه وکلای پارسای مراجعه کرده است و وکالتا از جانب شوهر و اصالتا از جانب خود دو وکیل انتخاب کرده است.
نکته: توجه داشته باشید که وکالت طلاق زن یا مرد می تواند مشروط یا معلق باشد. در این صورت وکالت زوجه در طلاق مطلق نیست و به سرعت مراحل طلاق طی نخواهد شد . زوجه مجبور می شود که اولا در دادگاه اثبات کند که شرط ضمن سند وکالت محقق شده است و بعد از آن می تواند از وکالت اخذ شده از شوهر استفاده کند . به زبان راحت تر شرط گذاشتن نوعی سنگ اندازی است و از ارزش وکالت در طلاق (حق طلاق) می کاهد. بنابراین شرط های چاپ شده در سند ازدواج وکالت طلاق مشروط است. به این صورت که مثلا در عقدنامه شرط شده اگر مرد ۶ ماه نفقه ندهد و اجبار او هم فایده نداشته باشد زن وکیل در طلاق خواهد بود در اینجا زوجه باید دادخواست مطالبه نفقه گذشته یا همان معوقه را به دادگاه بدهد و پس از صدور رای قطعی و نپرداختن شوهر، دادخواست طلاق یکطرفه به استناد تحقق شرط ضمن عقد به دادگاه بدهد که با توجه به حق اعتراض تجدیدنظر و فرجام خواهی روند رسیدگی به طلاق تا حکم قطعی ،طولانی است.
نکته: در بعضی از شروط ضمن عقد نکاح بعضی از سر دفتر داران ناشی –به عمد یا به سهو – می نویسند که حق طلاق به زوجه داده شد. این عبارت کاملا غلط است به تعبیر عامیانه صرفا دلخوش کردن زوجه است و اثر حقوقی ندارد زیرا حق طلاق مرد قابل واگذاری نیست و فقط می شود به زوجه یا شخص دیگری در این خصوص وکالت داد .
شعبه ۳۰ دادگاه تجدید نظر استان تهران در دادنامه ۹۱۰۹۹۷۰۲۲۳۰۰۱۸۶۱ مورخ ۱۳۹۱/۱۰/۱۱ رای شعبه ۲۶۱ خانواده تهران را به همین دلیل و به این استدلال که عبارت “زوجه شرط نموده که حق طلاق با او باشد و زوج قبول نمود”وکالت در طلاق محسوب نمیشود و واگذاری حق طلاق هم باطل است ، رای بدوی را نقض کرده است.
نکته: تاکنون چند خانم با در دست داشتن سند ازدواج به دفتر ما مراجعه کردند و به این تصور که حق طلاق در عقدنامه به ایشان داده شده است درصدد گرفتن وکیل بودند غافل از اینکه ۱۲ شرط چاپی که مرد آنها را امضا کرده وکالت طلاق مشروط به اثبات موارد گفته شده در دادگاه است که روندی طولانی دارد و برای طلاق های یکطرفه و به درخواست زوجه استفاده میشود. ۱۲ مورد مثل اعتیاد مضر شوهر، ازدواج مجدد، نپرداختن نفقه و …
اعتبار وکالت در طلاق زن پس از رجوع
زنی با استناد به وکالتی که از شوهر داشته موفق به اخذ دادنامه قطعی گواهی عدم امکان سازش شده و طلاق را در محضر طلاق ثبت نیر کرده است اما در سه ماه عده یا با توافق ،زن و شوهر هر دو آشتی کرده و رجوع کرده اند و یا اینکه زن به فدیه یا همان مابذل رجوع کرده و شوهر نیر پس از اطلاع به توجه به اینکه طلاق بعد از رجوع زن رجعی می شود او نیز رجوع میکند و طلاق به هر دلیل از بین میرود در اینجا بین شعب مختلف خانواده و دیوان عالی کشور اختلاف نظر بود که آیا زن هنوز وکالت دارد یا اینکه چون یک بار استفاده کرده و حال رجوع کرده مورد وکالت انجام شده است؟
طلاق با داشتن حق طلاق (وکالت طلاق به زن) نیازمند وکیل و مراجعه به دادگاه است.
اگر زنی وکالت طلاق از همسرش داشته باشد چه این که این وکالت به عنوان شرط در سند ازدواج درج شده باشد و یا در طول زندگی مشترک به صورت رسمی در دفتر اسناد رسمی اخذ شده باشد و یا توسط کنسولگری (سفارت) ایران در خارج از کشور تنظیم شده باشد، به منزله بی نیازی زن از مراجعه به دادگاه و اخذ گواهی عدم امکان سازش نیست.
مراحل گرفتن طلاق به وسیله وکالت طلاق اینگونه است که به اجبار، زن (زوجه) می بایستی با وکالت خود با وکیل دادگستری قرارداد ببندد و از طرف شوهر وکالت به وکیل بدهد. اگر چه که خود نیز می تواند برای طی مراحل طلاق توافقی، وکیل اختیار کند اما انتخاب وکیل دادگستری در موارد وکالت حق طلاق برای شوهر اجبار قانونی است و با بودن وکیل با واسطه شوهر، نیازی به مراجعه و حضور شوهر نیست. حتی اگر شوهر در سامانه ثنا هم ثبت نام نکرده باشد.
طلاق به وسیله وکالت طلاق زوجه، در واقع همان طلاق توافقی است با این تفاوت که شوهر به جای حضور خودش یا داشتن وکیل مستقیم، در اینجا وکیل مع الواسطه دارد.
پس به عبارت ساده وکالت زن در طلاق یا حق طلاق برای زن به این معنی است که زن از شوهر وکالت دارد در انتخاب وکیل که با حدود اختیارات مندرج در وکالتنامه، دادگاه مراجعه کرده و زوجه را طلاق دهد.
نکته ای که باید توجه داشت این که شرط های دوازده گانه در عقدنامه، وکالت کامل و مطلق زن در طلاق نیست یعنی این که زن بایستی با مراجعه به دادگاه در یک روند طولانی پس از اثبات یکی از موارد دوازده گانه طلاق بگیرد و پس از اثبات یکی از آن ها وکیل شوهر در طلاق می شود. اما وکالت مطلق و کامل آن است که یا به صورت شرط مستقل در سند ازدواج نوشته شود و یا این که بعد از ازدواج از طریق دفتر اسناد یا کنسولگری ایران، وکالت رسمی زوج به زوجه در طلاق اعطا کند که هر زمان که بخواهد به دادگاه مراجعه کرده و با گرفتن وکیل برای شوهر، خود را مطلقه نماید.
سوال می شود که امکان اعتراض برای مرد و ممانعت از جاری شدن حکم و صیغه طلاق در فرض بودن وکالت در طلاق زن وجود دارد؟
نکته اینجاست که مرد در وکالتی که به زن یا حتی دیگری برای طلاق اعطا می کند حدود اختیارات را هم مشخص می کند مثلا وکالت در اسقاط حق تجدید نظر و فرجام خواهی بدهد و وکالت می دهد که زن تمام مهریه را در ازای طلاق را قبول بذل کند و یا هر مقدار به تشخیص زوجه، حال اگر رای دادگاه در حدود اختیارات وکالتنامه صادر شده باشد جای اعتراض برای مرد در صورت پشیمانی باقی نمی ماند. نکته مهم اینکه در مواردی دیده شده که مردی که وکالت در طلاق(حق طلاق به زن) داده از طریق دفتر خدمات قضایی اعتراض و تجدید نظر خواهی و یا فرجام خواهی کرده است و دادگاه بدوی پرونده را به دادگاه تجدید نظر استان فرستاده است در اکثر این موارد همان رای بدوی تایید میشود ولی باعث سنگ اندازی و به اصطلاح عامیانه کش دادن و طولانی کردن ثبت طلاق میشود
کلام آخر
حق طلاق یک راه نجاتی برای زنها میتواند باشد ولی اگر مردی به همسرش وکالت برای طلاق اعطا کندو این که بلاعزل باشد به این معنا نیست که او دیگر اختیاری در طلاق ندارد. مرد حتی اگر وکالت در طلاق به همسرش داده باشد می تواند خود به دادگاه مراجعه کند و با دادن دادخواست طلاق همسرش را طلاق بدهد.
